Szabla, Brama Wrocławska, książka, kasyno i obraz. Kawałki układanki, które pozwoliły odkryć zapomnianą historię Oleśnicy
A wszystko zaczęło się od… szabli. Odnaleziona przez Tomasza Popowicza okazała się darem mieszkańców Oleśnicy (Oels) dla następcy tronu Fryderyka Wilhelma (późniejszego cesarza Fryderyka III).
Na pochwie wygrawerowano datę: 20 października 1866 r. Wizyta miała związek z promocją wojny Austriacko-Pruskiej.
Aby spróbować dowiedzieć się czegoś więcej, Tomasz sięgnął po wydaną w 1905 r. książkę „Kaiser Friedrich III”. Tam natknął się na kolejną pozornie drobną, ale kluczową wzmiankę:
27 czerwca 1885 r. cesarz Fryderyk III odwiedził Oleśnicę ponownie — z okazji 25-lecia 2. Śląskiego Pułku Dragonów nr 8, którego był patronem.
W ramach uroczystości podarował swojemu regimentowi obraz przedstawiający Bitwę pod Nachodem (1866). Nie było wiadomo, o jakie dokładnie dzieło chodzi… Ale przypomniałem sobie, że Pan Marek Nienałtowski kiedyś wspominał o obrazie bitwy pod Nachodem, który wisiał kiedyś w Kasynie Oficerskim (Pałacyku „pod Blachą” przy ul. Wojska Polskiego).
Postanowiłem podrążyć w internecie. I — bingo!
Trafiłem na wykład Jessiki Korschanowski pt „Kiedy Król był w mojej pracowni – droga Wilhelma Camphausena do stania się malarzem Hohenzollernów”. Tam pojawiła się zarówno dokładna rycina, jak i pełniejszy opis: „Atak dragonów pod Nachodem, 26 czerwca 1866 roku” (porucznik von Raven z Pułku nr 8 zdobywa pierwszą austriacką chorągiew), drzeworyt, 1885–1886. Obraz, na którym oparto rycinę, ukończony został w 1869 roku przez Wilhelma Camphausena na zlecenie następcy tronu Fryderyka Wilhelma, który podarował go 2. Śląskiemu Pułkowi Dragonów nr 8 w Oels. Dalsze losy obrazu są nieznane.”
Brama Wrocławska – I kolejny puzzel…
W międzyczasie na eBayu pojawiła się fotografia ulicy Breslauerstrasse z fragmentem Bramy Wrocławskiej. Tomasz początkowo nie był nią zainteresowany, ale zwróciłem uwagę na wyraźnie widoczną tablicę nad przejazdem – coś mi nie pasowało względem wcześniejszych jej opisów m.in. na stronie Pana Marka. Tekst wydawał się nieco dłuższy, niż tłumaczenie, które Pan Marek opublikował. Ostatecznie zdjęcie zostało zakupione. Próbowaliśmy wspólnie rozszyfrować inskrypcję, a z pomocą znajomego z Niemiec udało się ustalić jej pełne brzmienie:
„Cesarz Fryderyk III odwiedził tę wieżę jako następca tronu 20 października 1866 oraz 27 czerwca 1885 roku. Zabytek zawdzięcza swoje ocalenie i renowację Jego inicjatywie i ogromnemu zaangażowaniu.”
Podsumowanie – dwie wizyty, dwa dary, jedna historia.
20 października 1866 – W ramach promowania wojny Pruskiej z Austrią, następca tronu Fryderyk Wilhelm odwiedza Oleśnicę. Z tej okazji mieszkańcy przekazują mu ozdobną szablę honorową z grawerowaną dedykacją oraz dokumentem.
27 czerwca 1885 roku – Fryderyk III ponownie odwiedza Oleśnicę, tym razem z okazji jubileuszu 25-lecia 2. Śląskiego Pułku Dragonów nr 8, którego był patronem.
Podczas uroczystości przekazuje pułkowi obraz przedstawiający Bitwę pod Nachodem z 1866 roku — starcie, w którym żołnierze wsławili się odwagą.
Dzieło zawisło we wnętrzu Kasyna Oficerskiego jako symbol chwały regimentu.
Obraz „Atak dragonów pod Nachodem, 26 czerwca 1866 roku” autorstwa Wilhelma Camphausena przedstawia nieznanego jeszcze porucznika von Ravena z 2. Śląskiego Pułku Dragonów nr 8 w momencie zdobycia pierwszej austriackiej chorągwi. Na jego podstawie powstał drzeworyt datowany na lata 1885–1886.
Później władze miasta upamiętniają te wydarzenia tablicą na Bramie Wrocławskiej, która potwierdza obie wizyty i jego wkład Fryderyka Wilhelma w uratowanie zabytku.
Szabla, Brama Wrocławska, książka, kasyno i obraz — pozornie niezwiązane ze sobą elementy, które niczym puzzle złożyły się w całość i pozwoliły odsłonić kolejny fragment zapomnianej historii naszego miasta.