Sprawny dział spadku do podstawa
Śmierć bliskiej osoby zawsze wiąże się z dużymi emocjami. Często jest wydarzeniem nagłym, niespodziewanym oraz traumatycznym. Niesie za sobą duży ładunek emocjonalny. Niezależnie od tego, śmierć może też rodzić konieczność uregulowania spraw majątkowych osoby zmarłej, w tym spraw związanych z ustaleniem osób dziedziczących po zmarłym oraz działu spadku po tej osobie.
W pierwszej kolejności należy więc ustalić czy zmarły pozostawił ważny testament. Pozostawienie tego testamentu – co do zasady – spowoduje, że dziedziczenie po zmarłym będzie odbywało się zgodnie ze sporządzonym testamentem. Brak tego testamentu (lub pozostawienie testamentu nieważnego) doprowadzi do tego, że dziedziczenie będzie odbywało się zgodnie z ustawowym porządkiem dziedziczenia.
Następnie niezbędne jest uzyskanie dokumentu, z którego będzie wynikało jakie osoby dziedziczą po zmarłym, ale jeszcze nie co dane osoby dziedziczą po zmarłym (choć i od tej reguły są wyjątki). Pierwszym tego typu dokumentem jest akt poświadczenia dziedziczenia sporządzany przez notariusza. Dokument ten uzyskany jest bez udziału sądu, zazwyczaj jeżeli porządek dziedziczenia nie jest kwestionowany przez żadną z osób dziedziczących lub tylko uprawnionych do dziedziczenia z mocy ustawy. Przypadek ten dotyczyły zwłaszcza sytuacji, gdy nie pozostawiono testamentu i dziedziczenie następuje z mocy ustawy.
Drugim tego typu dokumentem jest postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Postanowienie to jest uzyskiwane po zainicjowaniu postępowania sądowego. W tym postępowaniu może być również kwestionowany testament pozostawiony przez zmarłego. Kolejnym etapem jest dział spadku gdynia – dopiero na tym etapie następuje faktyczny podział pozostawionego po zmarłym majątku między spadkobierców (przy uwzględnieniu, że istnieją również inne instytucje, które umożliwiają, choćby częściowe, rozdysponowanie majątku spadkowego, tj. np. zapisy windykacyjne).
W jednym postępowaniu sądowym można też połączyć postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym oraz o dział spadku po tej osobie. Nie zawsze jest to jednak wskazane, zwłaszcza gdy nie mamy pełnej wiedzy na temat wszystkich składników majątku spadkowego.
Działu spadku można dokonać na mocy umowy zawartej między wszystkimi spadkobiercami. Umowa ta nie zawsze musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Dział spadku może być również dokonany na mocy orzeczenia sądu na skutek zainicjowania postępowania przez któregokolwiek ze spadkobierców. Niekiedy istnieje konieczność połączenia postępowania o dział spadku z postępowaniem o podział majątku wspólnego (gdy zmarły w momencie śmierci pozostawał w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej). W jeszcze innych wypadkach dział spadku musi zostać połączony ze zniesieniem współwłasności. Czasem w ramach jednego postępowania sądowego dochodzi też do łącznego rozpoznania wszystkich trzech kwestii wskazanych powyżej.
Dokonanie działu spadku w drodze umowy jest na pewno dużo szybszym sposobem na rozdysponowanie majątku spadkowego po zmarłym niż dział sądowy. Niezbędnym warunkiem dokonania działu umownego jest jednak wypracowanie zgodne stanowiska wszystkich spadkobierców co do wszystkich kwestii objętych umową (w tym zwłaszcza składników wchodzących w skład spadku i ich wartości). Nie zawsze jest to jednak możliwe, zwłaszcza w przypadku skłóconych rodzin, uwikłanych w wieloletnie, a czasem wielopokoleniowe spory.
Sądowy dział spadku w przypadku osób, które nie są w stanie wypracować porozumienia będzie jedynym wyjściem z sytuacji. Wtedy liczyć się trzeba będzie nawet z wieloletnim procesem w toku którego – w zależności od ilości kwestii spornych – konieczne może stać się przeprowadzenie dużej ilości dowodów, w tym w szczególności dowodów z opinii biegłych czy świadków. Postępowanie sądowe jest też postępowaniem dwuinstancyjnym – od orzeczenia sądu pierwszej instancji stronom przysługuje apelacja. Wniesienie środka odwoławczego może zaś jeszcze bardziej wydłużyć postępowanie.